- HTLV چیست؟
- ويروس چیست؟
- تاکنون چند نوع ويروس HTLV شناسايي شده است؟
- توزيع جهاني عفونت HTLV-1 چگونه است؟
- عفونت HTLV-1 در کداميک از مناطق دنيا به‌صورت بومي وجود دارد؟
- بيشترين شيوع HTLV-1 در جهان مربوط به کدام کشور است؟
- کدام نوع ويروس HTLV در ايران شايع است؟
- شيوع HTLV-1 در ايران چگونه است؟
- HTLV-1 چگونه منتقل مي‌شود؟
- آيا HTLV-1 از طریق تماس و ارتباطات عادي روزمره منتقل مي‌شود؟
- HTLV-1 از چه راه‌هايي منتقل نمي‌شود؟
- آيا ميزان ابتلا به عفونت HTLV-1 با سن و جنسیت ارتباط دارد؟
- کدام فراورده‌هاي خوني بيشترين خطر انتقال عفونت HTLV-1 را دارند؟
- احتمال انتقال عفونت HTLV-1 از مادر به کودک چقدر است؟
- آيا HTLV-1 همان HIV است؟
- آيا HTLV-1 باعث ايدز مي‌شود؟
- آيا عفونت HTLV-1 منجر به بيماري خاصي مي‌گردد؟
- چرا تعدادي از افراد مبتلا به HTLV-1 بي‌علامت باقي مي‌مانند و سايرين به اين اختلالات مبتلا نمي‌شوند ؟
- مهمترين بيماريهاي ناشي از HTLV-1 کدامند؟
- علائم میلوپاتی و فلج ناشي از HTLV-1 کدامند؟
- مشخصات سرطان خون ناشي از HTLV-1 چيست؟
- عفونت HTLV-1 چگونه تشخيص داده مي‌شود؟
- آيا آزمايش تشخيص HTLV-1 جزو آزمايشات چکاپ است؟
- آيا آزمايش تشخيص HTLV-1 براي همه افراد جامعه توصيه مي‌شود؟
- عفونت HTLV-1 چگونه درمان مي‌شود؟
- آيا افراد مبتلا به عفونت HTLV-1 که علائم خاصي ندارند، بايد به پزشک مراجعه کنند؟
- آيا براي پيشگيري از عفونت HTLV-1، واکسن وجود دارد؟
- موثرترين راه براي كنترل عفونت HTLV-1 چيست؟
- آيا براي پيشگيري از عفونت HTLV-1 در انتقال خون، اقدام خاصي صورت مي‌گيرد؟
- مادران HTLV-1 مثبت براي پيشگيري از انتقال عفونت به نوزادان خود، بايد چه اقداماتي انجام دهند؟
- مبتلايان به HTLV-1 بايد چه اقداماتي براي پيشگيري از انتقال عفونت به ديگران انجام دهند؟
- آيا مبتلايان به HTLV-1 مي‌توانند ازدواج کنند؟
- آيا زنان مبتلا به HTLV-1 مي‌توانند باردار شوند؟
ج: HTLV مخفف عبارت "Human T-cell Lmphotropic Virus" به‌معناي «ويروس لنفوتروپيك سلول تي انساني» است. اين نامگذاري به اين دليل انجام شده است كه اين ويروس سلول‌هاي لنفوسيت نوع تي انسان را آلوده مي‌كند.
ج: ويروس يك ارگانيسم زنده بسيار ريز است كه مشاهده آن فقط با كمك ميكروسكوپ‌هاي بسيار پيشرفته با بزرگنمايي چندهزار برابر امكان پذير است. ويروس‌ها سوخت و ساز دروني مستقل ندارند و براي زنده ماندن نيازمند ورود به بدن يك موجود زنده ديگر هستند.
س: تاکنون چند نوع ويروس HTLV شناسايي شده است؟
ج: تاکنون 4 نوع ويروس HTLV شناسايي شده است. نوع 1 اين ویروس (HTLV-1) در سال 1979 در آمریکا و نوع 2 آن (HTLV-2) در سال 1982 در ژاپن شناسايي شد. به‌علاوه موارد محدودي از ابتلاي انسان به نوع 3 و 4 اين ويروس در سال‌هاي اخير از افريقاي مركزي گزارش شده است.
س: توزيع جهاني عفونت HTLV-1 چگونه است؟
ج: عفونت HTLV-1 گسترش جهاني دارد و در حال حاضر برآورد مي‌شود كه 5 تا 10 ميليون نفر در سراسر جهان به اين ويروس مبتلا باشند.
س: عفونت HTLV-1 در کداميک از مناطق دنيا به‌صورت بومي وجود دارد؟
ج: عفونت HTLV-1 در جنوب ژاپن، برخي كشورهاي حوزه کارائيب، آفريقاي نيمه‌صحرايي، آمريکاي جنوبي، برخي جزاير قاره اقيانوسيه و شمال شرق ايران به‌صورت بومي وجود دارد.
س: بيشترين شيوع HTLV-1 در جهان مربوط به کدام کشور است؟
ج: جنوب ژاپن بيشترين شيوع HTLV-1 را در جهان دارد و بيش از 10 درصد جمعيت عمومي آن مبتلا به اين ويروس است.
س: کدام نوع ويروس HTLV در ايران شايع است؟
ج: در ايران تنها نوع 1 ويروس يعني HTLV-1 شناسايي شده است.
س: شيوع HTLV-1 در ايران چگونه است؟
ج: بيشترين شيوع HTLV-1 در ايران از استان خراسان رضوي گزارش شده است. در مطالعه جهاد دانشگاهي در سال 1388 خورشيدي، شيوع كلي عفونت HTLV-1 در جمعيت عمومي مشهد، 2/1 درصد به‌دست آمد. همچنين بررسي مراجعين به آزمايشگاه جهاد دانشگاهي در نيشابور، شيوع بالاي عفونت را در اين شهرستان تاييد کرد. شيوع بالاي 1 درصد HTLV-1 در جمعيت عمومي سبزوار و تربت حيدريه نيز گزارش شده است. از طرف ديگر شيوع اين عفونت در جمعيت عمومي استان‌هاي خراسان جنوبي و گلستان کمتر از 5/0 درصد است. مطالعاتي كه در داوطلبان اهداي خون كشور انجام شده است، بيانگر شيوع بسيار پايين عفونت HTLV-1 در بيشتر استان‌ها است. با اين حال شيوع عفونت در بيماران تالاسمي، هموفيلي و همودياليزي در بيشتر استان‌هاي كشور بالاست.
ج: HTLV-1 عمدتا از مادر به نوزاد به‌خصوص از طريق شير مادر، از طريق ارتباط جنسي، تماس با خون آلوده و استفاده از سرنگ و سوزن آلوده (مثلا در دندان‌پزشکی، حجامت، خالکوبي و اقدامات زيبايي) انتقال مي‌يابد. خطر ابتلاي كودك در سه ماهه اول شيردهي اندك است اما با طولاني شدن مدت شيردهي افزايش مي‌يابد. در رابطه جنسي محافظت نشده احتمال ابتلاي هر دو طرف وجود دارد اما احتمال انتقال عفونت از مرد به زن بيشتر از انتقال آن از زن به مرد است.
س: آيا HTLV-1 از طریق تماس و ارتباطات عادي روزمره منتقل مي‌شود؟
ج: خير. HTLV-1 از طریق تماس و ارتباطات عادي روزمره مثل دست دادن، روبوسي، استفاده از توالت و استخر عمومي، غذا خوردن و نظائر آن منتقل نمی‌شود.
س: HTLV-1 از چه راه‌هايي منتقل نمي‌شود؟
ج: انتقال HTLV-1 به‌طور آزاد صورت نمي‌گيرد بلكه از طريق سلول‌هاي بدن ميزبان كه به ويروس آلوده شده‌اند به افراد ديگر منتقل مي‌شود. پس اين ويروس نمي‌تواند از طريق هوا، عطسه و سرفه، آب، غذا، دست دادن، بغل كردن، بوسيدن، توالت و استخر عمومي بين افراد منتشر شود. همچنين شواهد مشخصي از انتقال عفونت از راه بزاق وجود ندارد.
س: آيا ميزان ابتلا به عفونت HTLV-1 با سن و جنسیت ارتباط دارد؟
ج: بله. ميزان ابتلا به عفونت HTLV-1 با سن و جنسیت افراد ارتباط دارد. خطر بروز عفونت با افزايش سن بيشتر مي‌شود و در خانم‌ها تا دو برابر بيشتر از آقايان گزارش شده است.
س: کدام فراورده‌هاي خوني بيشترين خطر انتقال عفونت HTLV-1 را دارند؟
ج: دريافت فراورده‌هاي حاوي سلول مثل خون كامل، گلبول قرمز متراكم و پلاكت در مقايسه با فراورده‌هاي پلاسما خطر بيشتري براي انتقال عفونت دارند.
س: احتمال انتقال عفونت HTLV-1 از مادر به کودک چقدر است؟
ج: انتقال از مادر به كودك به‌طور عمده بعد از زايمان و از طريق تغذيه کودک با شير مادر صورت مي‌گيرد. ميزان اين انتقال حدود 15 تا 30 درصد برآورد مي‌شود. يعني حدود يك چهارم كودكاني كه از مادران مبتلا متولد مي‌شوند، دچار عفونت با ويروس HTLV-1 مي‌شوند. خطر ابتلاي كودك با طولاني شدن مدت شيردهي افزايش مي‌يابد و اين خطر در سه ماهه اول شيردهي اندك است. خطر انتقال در كودكاني كه با شير مادر تغذيه نمي‌شوند كمتر از 5 درصد است كه احتمالا در داخل رحم و يا حول‌وحوش تولد صورت مي‌گيرد.
ج: خير. HIV نام ويروسي است که باعث ايدز مي‌شود اما HTLV-1 ويروس جداگانه‌اي است و ربطي به ايدز ندارد.
س: آيا HTLV-1 باعث ايدز مي‌شود؟
ج: ایدز که به‌معناي بيماري نقص ايمني اکتسابي است، توسط ویروس HIV ایجاد می‌شود. به‌دليل مشابهت اسمي با HIV، اغلب تصور مي‌شود عفونت HTLV منجر به بيماري ايدز مي‌گردد. اين تصور اشتباه است و همانطور که گفتيم، HTLV-1 با HIV فرق دارد و به هيچ عنوان باعث ايدز نمي‌شود.
س: آيا عفونت HTLV-1 منجر به بيماري خاصي مي‌گردد؟
ج: اگر چه عفونت HTLV-1 در همه عمر در بدن افراد مبتلا باقي مي‌ماند اما بيشتر مبتلايان تا آخر عمر بدون علامت مي‌مانند و هيچگاه به بيماري خاصي دچار نمي‌شوند. اين ويروس در تمام طول عمر فرد مبتلا در بدن وي باقي مي‌ماند بدون اينكه آسيبي به بدن وي وارد نمايد و فرد بدون آنکه متوجه شود زندگی معمول خود را ادامه می‌دهد. به همين دليل اغلب از ابتلاي خود بي‌اطلاع هستند. با اين حال در موارد معدودي (تقريبا يك نفر از هر بيست تا سي نفر)، افراد با عفونت HTLV-1، دچار بيماريهاي مهمي مي‌شوند.
س: چرا تعدادي از افراد مبتلا به HTLV-1 بي‌علامت باقي مي‌مانند و سايرين به اين اختلالات مبتلا نمي‌شوند ؟
ج: علت اين موضوع به‌طور دقيق مشخص نيست.
س: مهمترين بيماريهاي ناشي از HTLV-1 کدامند؟
ج: عفونت HTLV-1 مي‌تواند منجر به اختلالات التهابي و يا بدخيمي گردد. دو بيماري مهم که ارتباط قطعي با عفونت HTLV-1 دارند عبارتند از: لوكمي سلول تي بزرگسالان (ATL) که نوعي سرطان خون است و ميلوپاتي و فلج وابسته به HTLV-1 (HAM/TSP) که نوعي بيماري سيستم عصبي ناشي از درگيري نخاعي است. البته اين بيماري‌ها ممکن است ده‌ها سال پس از عفونت اوليه رخ دهد.
س: علائم میلوپاتی و فلج ناشي از HTLV-1 کدامند؟
ج: میلوپاتی التهاب اعصاب نخاع است كه منجر به سفتي و ضعف عضلات پاها مي‌شود. شایع‌ترین شکایت بیماران مبتلا، ضعف اندام‌های تحتانی و اختلال در راه رفتن است. علائم دیگر به شکل كمردرد، مورمور شدن و درد اندام‌های تحتانی، اختلالات ادراری به شکل تکرر ادرار و فوریت در ادرار کردن، يبوست و ناتوانی جنسی مردان است. البته همه اين علايم در يك بيمار ممكن است رخ ندهند.
س: مشخصات سرطان خون ناشي از HTLV-1 چيست؟
ج: پس از ورود ويروس به بدن چندين سال تا چندين دهه زمان نياز است كه سرطان خون ناشي از HTLV-1 ايجاد شود لذا اين بيماري عمدتا در سنين 40 تا 70 ساله رخ مي‌دهد. تشخیص اين نوع سرطان خون براساس مجموعه‌ای از علایم اختصاصی بالینی و آزمايشگاهي همراه با اثبات آزمايشگاهي عفونت HTLV-1 است. برخي از انواع اين بدخیمی پیشرونده بوده و نسبت به داروهای شیمی درمانی مقاومت نشان می‌دهند.
س: عفونت HTLV-1 چگونه تشخيص داده مي‌شود؟
ج: ابتلا به HTLV-1 را فقط مي‌توان با آزمايش خون تشخيص داد. به محض ورود ويروس به بدن، سيستم ايمني انسان شروع به توليد پادتن‌هايي (آنتي‌بادي) بر عليه ويروس مي‌کند تا با آن مبارزه نمايد. اين پادتن‌ها كه به طور اختصاصي براي اين ويروس خاص توليد و ترشح شده‌اند در آزمايشگاه قابل اندازه گيري هستند. اين عفونت با انجام آزمايشات اوليه و سپس در صورت مثبت بودن نتايج آنها با آزمايشات تاييدي تشخيص داده مي‌شود.
س: آيا آزمايش تشخيص HTLV-1 جزو آزمايشات چکاپ است؟
ج: در آزمايش‌هاي رايج خون كه افراد براي كنترل سلامت خود انجام مي‌دهند (چكاپ)، آزمايش HTLV-1 وجود ندارد و بايد به صورت اختصاصي براي آن درخواست شود.
س: آيا آزمايش تشخيص HTLV-1 براي همه افراد جامعه توصيه مي‌شود؟
ج: آزمايش تشخيص HTLV-1 براي همه افراد توصيه نمي‌شود و فقط در كساني كه به دليل داشتن سابقه پرخطر مثل تماس با خون آلوده (مثلا فرو رفتن سوزن آلوده به بدن در كاركنان بيمارستاني)، اعتياد تزريقي و يا داشتن سابقه خانوادگي عفونت، انجام آزمايش تشخيصي HTLV-1 ضرورت پيدا مي‌كند.
س: عفونت HTLV-1 چگونه درمان مي‌شود؟
ج: در حال حاضر هيچ درماني براي عفونت HTLV-1 وجود ندارد. البته به دليل اينكه بيشتر افراد مبتلا به اين عفونت در طول عمر خود دچار هيچ بيماري مرتبط با اين عفونت نمي‌شوند، درمان عفونت در افراد بدون بيماري، نه لازم و نه موثر است. در حالتی كه بیماری‌هاي ناشي از ويروس ایجاد شوند، درمان براساس نوع بیماری انجام می‌شود. سرطان خون ناشي از ويروس HTLV-1 با شيمي‌درماني قابل درمان است اما در طول عمر بيمار تاثیر زیادی ندارد. درمان ميلوپاتي و فلج ناشي از عفونت HTLV-1 عمدتا به‌صورت درمان علامتي انجام مي‌شود.
س: آيا افراد مبتلا به عفونت HTLV-1 که علائم خاصي ندارند، بايد به پزشک مراجعه کنند؟
ج: بله. توصیه مي‌شود اين افراد سالانه حداقل یكبار توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب ويزيت شوند و نيز آزمايش شمارش گلبول‌های خون را انجام دهند.
س: آيا براي پيشگيري از عفونت HTLV-1، واکسن وجود دارد؟
ج: خير. هنوز واکسن موثري براي عفونت HTLV-1 وجود ندارد.
س: موثرترين راه براي كنترل عفونت HTLV-1 چيست؟
ج: در حال حاضر موثرترين راه براي كنترل عفونت و پيامدهاي آن در جامعه، پيشگيري است. پيشگيري از اين عفونت مستلزم اطلاع داشتن از راه‌هاي اصلي انتقال ويروس،پرهيز از ترس بيجا و خودداري از اقدامات نادرست و غير علمي در برخورد با افراد مبتلا است.
س: آيا براي پيشگيري از عفونت HTLV-1 در انتقال خون، اقدام خاصي صورت مي‌گيرد؟
ج: بله. در بسياري از كشورهاي توسعه‌يافته آزمايش داوطلبان اهداي خون از نظر HTLV، معاف كردن گروه‌هاي پرخطر از اهداي خون و نيز اجراي فرايندهاي ويروس‌زدايي از خون‌هاي اهدايي منجر به کاهش خطر انتقال اين عفونت از طريق انتقال خون شده است. در ايران هم در حال حاضر كليه خون‌هاي اهدايي در برخي از استان‌هاي کشور از جمله خراسان رضوي، شمالي و جنوبي از نظر HTLV آزمايش مي‌شوند.
س: مادران HTLV-1 مثبت براي پيشگيري از انتقال عفونت به نوزادان خود، بايد چه اقداماتي انجام دهند؟
ج: در صورتي که عفونت HTLV-1 در مادر تشخيص داده شود، عدم تغذيه کودک با شير مادر و يا كوتاه كردن مدت شيردهي به كمتر از 3 ماه، باعث كاهش قابل توجهي در ميزان ابتلاي شيرخواران مي‌گردد. اگر چه اين موضوع ممكن است باعث عوارض عمده‌اي از جمله سوء‌تغذيه در نوزادان و افزايش مرگ و مير آنها گردد. در اين موارد اقداماتي مانند حرارت دادن شير و يا فريز كردن آن قبل از تغذيه كودك و يا تغذيه با شير خشک راهكار جايگزين مناسبي خواهد بود.
س: مبتلايان به HTLV-1 بايد چه اقداماتي براي پيشگيري از انتقال عفونت به ديگران انجام دهند؟
ج: توصیه مي‌شود مبتلايان به HTLV-1 اطلاعات خود را با پزشک‌‌شان در میان بگذارند. سوزن، سرنگ، تيغ ريش‌تراشي، مسواک و ديگر وسايل تيز و برنده را با کسی به اشتراک نگذارند. خون و یا سایر بافت‌هاي بدن خود را اهدا نکنند. افراد متاهل، ابتلاي خود به ويروس را به اطلاع همسر خود برسانند و وي را به انجام آزمایش تشخيصي HTLV تشويق کنند. در روابط جنسي خود حتما از کاندوم استفاده کنند.
س: آيا مبتلايان به HTLV-1 مي‌توانند ازدواج کنند؟
ج: بله. ابتلا به عفونت HTLV-1 منعي براي ازدواج ايجاد نمي‌کند.
س: آيا زنان مبتلا به HTLV-1 مي‌توانند باردار شوند؟
ج: بله. ابتلا به عفونت HTLV-1 منعي براي بچه‌دار شدن ايجاد نمي‌کند. در دوره کوتاهي که زوجين به قصد بارداری روابط جنسي خواهند داشت، خطر انتقال ويروس ناچيز است. همچنين در صورت عدم تغذيه نوزاد با شير مادر و يا کوتاه بودن مدت شيردهي، خطر انتقال از مادر به نوزاد اندک خواهد بود.